verilerin düzenlenmesi ve hazırlanması,

Araştırma sonucu çeşitli yöntemlerle elde edilen verilerin bir anlam ifade edebilmesi,
bir hüküm bildirebilmesi için düzenlenmesi ve yorumlanması gerekir. Araştırmacının
derlediği verilerin sayısı az ise yorumlanması kolay olacaktır. Fakat araştırmalarda az sayıda
veri ile yetinmek genellemelere varmayı güçleştireceğinden araştırmanın geçerliliği
açısından daha çok verinin toplanması gerekir. Veri sayısı arttıkça da verilerin yorumlanması
güçleşecektir. Örneğin; bin kişiye uygulanan on soruluk bir anketin sonuçlarının belli bir
analiz yöntemi kullanmadan değerlendirilmesi mümkün olmayacaktır. İşte bu amaçla
bilimsel araştırmalarda verilerin yorumlanmasını sağlayacak yöntemlere ihtiyaç duyulur. Bu
yöntemleri ise istatistik bilimi ele alır.
Resim1. 3: İstatistik sayısal verilerin analizidir
İstatistik; sayısal bilgileri toplama, analiz etme, anlamını açıklama, bilgilerin
güvenilirliğini yansız bir biçimde yorumlamayı ve ortaya çıkarmayı hedef edinen bir bilim
dalıdır.
Tanımdan da anlaşılacağı üzere bir verinin istatistik yöntemleriyle incelenebilmesi
için o verinin sayısal bir dille ifade edilmesi gerekir. Araştırmanın alanı ne olursa olsun
araştırmadan elde edilen verilere sayısal bir nitelik kazandırılabilir. Örneğin; bir sınıfta
öğrencilerin okuma alışkanlıklarını inceleyen bir araştırmada ilk bakışta sayısal verilerin yeri
yokmuş gibi görünebilir. Ama araştırmacının bir sonuca varabilmesi için verileri
sayısallaştırması gerekir. O halde önce öğrencilerin hangi kitapları okuduklarına dair bir soru
formu oluşturulur. Alınan bilgiler ışığında verilen kitap isimleri belli gruplara ayrılabilir.
Diyelim bu sınıfta otuz öğrenci olsun, öğrencilerin verdiği isimlere göre kitapları roman,
hikâye, tarih, fizik ve gökbilimi olmak üzere beş gruba ayırıp her gruba düşen kitap sayısı
belirlenir ve bu sayı yorumlanabilir. Araştırma sonucunda öğrencilerin en çok ilgi duydukları
okuma alanı sayısal olarak belirlenebilir.
Sayısallaştırılan bu veriler artık istatistik yöntemleriyle incelenip yorumlanabilir.
İstatistikî yorumlama için bilinmesi gereken temel kavramlar şunlardır:18
Yığın: Veri birimlerinin oluşturduğu topluluktur.
Değişken: Sayılarla ifade edilen verilere değişken denir.
Değişken değer aralığı: Bir değişkenin alabileceği en küçük değer ile en büyük değer
arasındaki sayıların tümüne değer aralığı denir.
Bu kavramları bir örnekle anlamaya çalışalım. Örneğimiz; A okulundaki öğrencilerin
ortalama ne kadar harçlıkla okula geldiklerinin araştırılması olsun.
Bu örneğe göre:
Değişken; her bir öğrencinin cebindeki harçlık miktarıdır.
Yığın; tüm okul öğrencilerinin harçlıklarının tek tek oluşturduğu bütündür.
Değişken değer aralığı; en az harçlığı olan öğrenciyle harçlığı en çok olan öğrencinin
harçlıkları arasındaki değerlerdir.
Bu örnek bizi farklı bir probleme götürmektedir. Okulda 1000 öğrenci olsa her birinin
harçlığını değerlendirmek zor bir iş olacaktır. Bunun kolaylaştırılması için bu verilerin
düzenlenmesi gerekir.
Bu düzenleme iki şekilde yapılabilir.
Sıralı Dizi: Sayısal bilgilerin küçükt